Pedagog szkolny to (według encyklopedii pedagogicznej) osoba zatrudniona w szkole w celu uzupełniania, pogłębiania i rozszerzania działalności dydaktyczno-wychowawczej prowadzonej przez nauczycieli. Definicja ta ustala niejako obszary działania i zakresy obowiązków pedagoga szkolnego, ale aby odpowiedzieć na pytanie, na czym polega praca pedagoga, należy skupić się na oczekiwaniach, jakie w stosunku do niego mają osoby, z którymi współpracuje.
Organizuje w szkołach i placówkach pomoc psychologiczną i pedagogiczną dla młodzieży, której celem jest wspomaganie Jej rozwoju psychicznego i efektywności uczenia się poprzez pomoc wychowawcom klas i współdziałanie z nauczycielami, rodzicami (opiekunami prawnymi), pielęgniarką szkolną, organami szkoły oraz instytucjami pozaszkolnymi.
JEDNAK GŁÓWNYM PARTNEREM W PRACY PEDAGOGA SZKOLNEGO JEST UCZEŃ
ZADANIA PEDAGOGA
I. POMOC UCZNIOM, ICH RODZICOM I WYCHOWAWCOM W ROZWIĄZYWANIU RÓŻNYCH PROBLEMÓW (WYCHOWAWCZYCH, EMOCJONALNYCH, ZDROWOTNYCH, SZKOLNYCH I INNYCH)- PRACA W OBSZARZE: PRZYCZYNY, PRZEJAWY SKUTKI
- Podejmowanie i koordynowanie działań pomocowych w zakresie różnego rodzaju problemów, dotyczących uczniów liceum.
- Rozmowa indywidualna z uczniem, ale też wspólna: uczeń- rodzice- pedagog, ewentualnie wychowawca, aktywne słuchanie, wsparcie psychiczne; poradnictwo pedagogiczne dla ucznia, rodzica i wychowawcy, poradnictwo psychologiczne (terapia indywidualna, rodzinna); konsultacje z dyrekcją, wychowawcami i nauczycielami uczącymi danego ucznia oraz przedstawicielami instytucji pomocowych.
- Organizacja pomocy psychologiczno- pedagogicznej dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi( na podstawie opinii, ale też na wniosek innych osób- zgodnie z rozporządzeniem MEN z dnia 30 IV 2013r.):
- poradnictwo pedagogiczne dla nauczycieli indywidualnie oraz omawianie zagadnień podczas Posiedzenia Rady Pedagogicznej, dotyczących organizacji pomocy psychol.- pedagog., procedury postępowania w tym zakresie, wskazówki i materiały pomocnicze
- koordynowanie działań służących diagnozie potrzeb i organizacji pomocy psychol. pedagog.
- rozmowy, konsultacje i ustalenia z uczniami, rodzicami, wychowawcami, nauczycielami, dyrekcją szkoły, w tym obowiązująca i przydatna na potrzeby szkoły dokumentacja
- poradnictwo i stała opieka nad uczniami mającymi specjalne potrzeby edukacyjne, w tym: nauczanie indywidualne w domu, maturzystami z problemami zdrowotnymi i dostosowaniem warunków i form przeprowadzania egzaminu maturalnego adekwatnie do ich potrzeb czy uczniami mającymi indywidualny program nauki.
- Konsultacje z uczniami (ewentualnie z ich rodzicami, wychowawcami, nauczycielami, dyrekcją), którzy w ubiegłym roku szkolnym mieli problemy( trudności szkolne, wychowawcze i inne, w tym specjalne potrzeby edukacyjne) - ustalenia, poradnictwo, .
- Monitorowanie sytuacji szkolnej ww. uczniów z różnymi problemami- oceny, frekwencja, zachowanie, sytuacja zdrowotna, rodzinna, itp.
- Udział w spotkaniach wychowawców klas z rodzicami uczniów (wg potrzeb):
- prelekcje na różne tematy,
- zapoznanie z propozycjami programu profilaktyki i orientacji zawodowej,
- zapoznanie z wynikami ankiet i spostrzeżeniami,
- indywidualne konsultacje z rodzicami, dyżury podczas zebrań z rodzicami.
- Współpraca z dyrekcją i wychowawcami klas:
- indywidualne konsultacje dotyczące uczniów czy klasy (także z nauczycielami uczącymi), obserwacja, spostrzeżenia z zajęć , lekcji, analiza dokumentów, poradnictwo i ustalenia.
II. POMOC PIERWSZOKLASISTOM W ADAPTACJI W NOWYM DLA NICH ŚRODOWISKU LICEUM
- Przeprowadzenie zajęć integracyjnych pt. "Poznanie i adaptacja".
- Pomoc we właściwej organizacji warsztatu nauki:
- przeprowadzenie zajęć warsztatowych pt.: "Techniki pomocne w uczeniu się",
- przeprowadzenie ankiet dotyczących strategii uczenia oraz trudności szkolnych,
- udzielanie konsultacji i porad indywidualnych - po zajęciach w/w.
- Wyłonienie zdolności, zainteresowań pierwszoklasistów w gimnazjum, ich osiągnięć, ale i tematów projektów edukacyjnych realizowanych przez nich w gimnazjum o treściach wychowawczych i profilaktycznych - zapoznanie z nimi wychowawców i nauczycieli.
- Organizacja pomocy psychologiczno- pedagogicznej dla pierwszoklasistów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi( na podstawie opinii, ale też na wniosek innych osób- zgodnie z rozporządzeniem MEN z dnia 30 IV 2013r.- b. dokładna diagnoza potrzeb nowych uczniów liceum.
- Poradnictwo indywidualne dla uczniów mających trudności szkolne i adaptacyjne oraz inne problemy (także dla ich rodziców):
- udzielanie poradnictwa indywidualnego i rodzinnego, kierowanie na konsultacje z psychologiem, itp., np. trening umiejętności społecznych ART J. Goldsteina, warsztaty umiejętności wychowawczych "Szkoła dla rodziców i wychowawców", organizowanie pomocy w nauce,
- analiza na bieżąco ich sytuacji szkolnej.
- Udział w spotkaniach wychowawców klas z rodzicami pierwszoklasistów (wg potrzeb).
- indywidualnych i grupowych oraz z nauczycielami uczącymi
- Włączanie pierwszoklasistów w różne formy działalności na terenie szkoły i poza nią np.: koła zainteresowań, konkursy, ale też wolontariat.
- współpraca w tym zakresie z nauczycielami, samorządem szkolnym.
III. WDRAŻANIE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI
- Realizacja lub pomoc w realizacji pewnych elementów programów profilaktycznych dla wszystkich klas, np. program "Jasne granice", "Noe", "ARS, czyli jak dbać o miłość", "Masz wybór", "Trzeźwa jazda", "Strategie przygotowań do matury z elementami treningu antystresowego", program "Wychowanie i profilaktyka", "Obudź się", zajęcia warsztatowe z elementami treningu antystresowego, warsztaty z komunikacji i asertywności, trening odpowiedzialnych wyborów, tematyka zaburzeń odżywiania, profilaktyczne spotkania tematyczne oraz spektakle i filmy profilaktyczne.
- Stosowanie różnorodnych form zarówno w pracy grupowej, jak i indywidualnej w zakresie profilaktyki pierwszorzędowej, drugorzędowej i trzeciorzędowej, np. informowanie o miejscach, osobach i formach pomocy w zakresie różnych problemów- Wyszków, Warszawa; propagowanie dobrej zabawy bez używek, twórczości w ramach różnych działań, np. VIP, udziału w konkursach, projektach, inicjatywach czy działaniach wolontariatu na rzecz innych osób; podejmowanie działań interwencyjnych, itp.
- Współpraca z dyrekcją, nauczycielami, rodzicami, samorządem szkolnym, poradnią psychologiczno-pedagogiczną i innymi instytucjami, stowarzyszeniami czy osobami, pomagającymi w realizacji treści profilaktycznych.
- Włączanie w w/w działania nauczycieli - udział ich w szkoleniach (,np. realizowanych przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną).
- Opracowywanie i przeprowadzanie anonimowych ankiet, dotyczących spraw wychowawczych i profilaktycznych, bezpieczeństwa, obejmujących uczniów, rodziców i nauczycieli - analiza i wnioski.
- Indywidualna praca z uczniami z grupy, tzw. "ryzyka" (różne problemy, np. szkolne, zdrowotne, itp.) - stała analiza ich sytuacji szkolnej, wnioski, kontakt z rodzicami, wychowawcą i nauczycielami uczącymi.
IV. DOSKONALENIE WARSZTATU PRACY
- Udział w szkoleniach i konferencjach.
- Indywidualne konsultacje z pracownikami instytucji wspomagających pracę z młodzieżą - opieka i poradnictwo w tym zakresie.
- Opracowywanie ankiet i ich wyników służących diagnozie różnych problemów w zakresie wychowania i profilaktyki oraz sposobów ich rozwiązywania.
- Inne działania podejmowane w ciągu roku szkolnego, wynikające z potrzeb szkoły.
PRZYKŁADY RÓŻNYCH GRUPOWYCH FORM DZIAŁAŃ PEDAGOGA W NASZEJ SZKOLE:
- Zajęcia integracyjne klas pierwszych "Poznanie i adaptacja"
- Zajęcia warsztatowe "Techniki pomocne w uczeniu się"
- Spotkania profilaktyczne:
- Z policją - dla klas pierwszych, dotyczące zagrożeń i odpowiedzialności prawnej nieletnich z zaakcentowaniem negatywnych konsekwencji niewłaściwego korzystania z Internetu, pt.: " Nieznajomość prawa nie zwalnia z odpowiedzialności" - dla klas drugich, dotyczące zagrożeń związanych z wchodzeniem w dorosłość z zaakcentowaniem niebezpieczeństw, związanych z ruchem drogowym, uzyskaniem prawa jazdy
- Spotkania z przedstawicielkami Amazonek "Profilaktyka chorób nowotworowych"
- Udział przedstawicieli szkoły - dyrekcja, pedagog, uczniowie w Wyszkowskich Debatach na temat bezpieczeństwa
- Programy profilaktyki uzależnień "NOE", "ARS, czyli, jak dbać o miłość", "Jasne granice"
- Treningi: komunikacji, odpowiedzialnych wyborów, antystresowy
- Spotkania edukacyjno-profilaktyczne (specjalista ds. odżywiania, psycholog, instruktor fitness) pt.: "Dieta, ruch, zgrabna sylwetka a zagrożenia anoreksją i bulimią".
- Spotkania edukacyjne z prawnikami w ramach projektu "Edukacja prawnicza uczniów szkół ponadgimnazjalnych"
- Zajęcia warsztatowe "Z myślą o maturzystach" - autoprezentacja, radzenie sobie ze stresem.
- Wieczory śpiewane, występy, wystawy malarstwa, fotografii
- Konkursy
- Wolontariat
- Filmy i spektakle profilaktyczne
- Ogólnopolski program "Profilaktyka a Ty", aktualnie Program „Wychowanie i Profilaktyka”
- Spotkania tematyczne z rodzicami, np. "O ważności relacji rodziców z dorastającymi dziećmi"
- Kurs pierwszej pomocy dla maturzystów